BEBESTAD ATLETİZM OYUNLARI 2006

NAİLİ MORAN ATLETİZM EĞİTİMİ VAKFI

1. BEBESTAD ATLETİZM OYUNLARI 2006

İlkçağlardan günümüze çocuklar, oyunda boy ölçüşmekten ve kendilerini akranlarıyla kıyaslayacak durumları yaratmaktan hoşlanırlar. Atletizm, içerdiği çeşitli yarışma alanları nedeniyle bu tarz etkileşime olanak tanıyan mükemmel bir ortam yaratır. Atletizmle tanışmanın, çocukların hayatında ayrıcalıklı bir an olarak yer alması isteniyorsa bu sporun yöneticilerine bütünüyle çocuklara uyarlanmış programlar oluşturmak görevi düşmektedir. Oysaki günümüzde çocuklar için düzenlenmiş atletizm yarışmaları, çoğunlukla erişkinlere ait yarışmaların birer minyatürü ya da küçültülmüş birer modeli gibidir. Bu uyumsuzluk çoğu zaman beraberinde dengeli büyüme açısından çocuğun ihtiyaçlarına tamamen ters düşen erken ihtisaslaşma ile küçüklerin çok büyük ekseriyeti için zarar verici olan zamansız bir seçkincilik getirmektedir.

Büyükler atletizminde olduğu gibi, yarışma şartlarının standart olması, genelde çocukları özelleşme denen bu tehlikeli tuzağa düşürmektedir. Bu da, beden gelişimi açısından çocuklar için uygun olan çoklu yarışma ilkesi ile çelişen bir durum yaratmaktadır. Yapılan araştırmalar, diğer önemli sakıncaların yanı sıra tek branşla sınırlanmanın çocukta, ayrıca ilgi kaybı yarattığını göstermiştir. Çünkü bu durumda sonuç zaten bellidir; bir kişi kazanacak, diğerleri kaybedecektir.

Birçok deneme, araştırma ve yinelenmiş pilot yarışmalardan elde edilen sonuçlar, IAAF'ı küçük yaştakiler için yalnızca çocuğun gelişim gereksinimlerine odaklı yeni bir atletizm kavramı geliştirmek mecburiyetiyle karşı karşıya getirmiştir. Tasarlanan yeni Atletizm kavramına göre, bu yolda düşünülecek tüm faaliyetler (yarışmalar, organizasyonlar v.b.) çocuklara:

—heveslendirici, çekici bir atletizm,

—erişilebilir bir atletizm,

—eğitici bir atletizm sunmak zorundadır.

Çocuklardan kaynaklanan bu özellikler bir tarafa, IAAF aynı zamanda düzenleyici birimin isteklerini göz önünde bulundurmak, yani önereceği faaliyet biçiminin sistemli olarak yapılabilirliğini kesinlikle sağlamak durumundadır.

Bu amaçla 2001'in ilkbaharında, IAAF bir çalışma grubu görevlendirmiştir. Bu gruptan, yetişkinlerin atletizminden farklı bir atletizm uygulaması yaratmaları istenmiştir. Tamamlandıktan sonra bu projeye, "IAAF KIDS' ATHLETICS" adı verilmiştir.

2005 yılına gelindiğinde IAAF, 7 – 15 yaştaki gençlerle ilgili evrensel bir politika izleme kararı almıştır. Bu politikanın iki hedefi bulunmaktadır.

1) Atletizmi okul ortamında dünyada en çok yapılan ferdi spor branşı durumuna getirmek,

2) Gençlerin Federasyonlar çerçevesinde olsun, Federasyonlardan bağımsız ortamlarda olsun, atletizmle ilgili geleceklerini en güvenilir şekilde hazırlamalarını sağlamak.

Böyle bir girişim hem yarışmacıların yaşı ile hem düzenleyici kurumla uyumlu formatlarda ortaya konulmaktadır. Çünkü bunlar aynı zamanda çocuk uygulamaları ile ilgili düzenleyici unsurları etkileyecektir. Bunlar atletlerin çalıştırılması, antrenör ve çalıştırıcıların eğitimi, hakemlerin ve yöneticilerin yönlendirilmesi... v.b. gibi.

IAAF çalışma grubunun hazırladığı bu program, Naili Moran Atletizm Eğitimi Vakfı ile Ege Üniversitesi BESYO, Celal Bayar Üniversitesi BESYO, Adnan Menderes Üniversitesi BESYO ve Kocaeli Üniversitesi BESYO işbirliğiyle, Türk atletizminin altyapısına kaynak oluşturmak amacıyla "Bebestad Atletizm Oyunları" adıyla aşağıdaki gibi uyarlanmıştır.

2. BEBESTAD KAVRAMI

Bebestad oyunları IAAF programına paralel olarak, çocuklara "ATLETİZM OYUNU" oynama zevkini vermek için tasarlanmıştır. Yeni oyunlar, yeni sunumlar içinde çocuklarımıza, koşular, atmalar, atlamalarla ilgili, akla gelebilecek küçük büyük her tür ortamda (stat, oyun alanı, salon, park, bahçe, arsa ve çeşitli boş alanlar) yeni şeyler öğrenmek, keşfetmek ve uygulamak olanağı yaratmaktadır.

Sunulan oyunlar ise atletizm yapmanın, sağlık, eğitim ve kişisel gelişim açısından getireceği yararlardan bütün çocukların istifade etmesini sağlayacaktır.

2. 1 Hedefler

Bebestad Atletizm Oyunlarıyla ilgili organizasyon hedefleri aşağıda sıralanmıştır:

• Çok sayıda çocuğun aynı anda yarışma halinde bulunabilmesi,
• Atletizmin temel branşlarının tüm formlarının denenebilmesi,
• İyi sonuçları elde eden çocukların hep en süratliler veya en güçlüler olmaması,
• Teknik şartların, çocukların yaşlarına göre değişmesi ve farklı koordinasyon ve becerileri gerektirmesi,
• Çocuklara Atletizm cazip gösterecek bir yaklaşım sağlaması.
• Yarışmaları uygulamanın basit olması ve sıralamanın takımların bitiriş sırasına göre belirlenmesi,
• Yardımcı personel ve hakem ihtiyacının en azda tutulması,
• Atletizmin, karma takım (kız – erkek karışık) yarışması olarak görülmesi,

BebeStad Atletizm Oyunları yapısı gereği aşağıdaki amaçları taşımaktadır:

Bedensel Etkinlik: Bu yarışmalar, bir okulun öğrencisi, bir kulübün veya herhangi başka bir topluluğun üyesi olarak, bedensel etkinlikte bulunan çocukların; böyle bir etkinliğe düzenli bir biçimde katılmanın getirdiği yararları, kendiliğinden fark etmelerini sağlamak ve motive olmaları açısından mükemmel bir araçtır.

Sağlığın Öneminin Vurgulanması: Tüm spor faaliyetlerinin başlıca hedefi, çocukların uzun vadeli sağlıklarını pekiştirmek amacıyla kendilerini, oyun oynaya teşvik etmek olmalıdır. Beden sağlığının, etkin bir yaşam sürdürmenin, temel motor fonksiyonları canlı tutmanın ve ömür boyu çeşitli sportif etkinliklerde bulunmanın sonucuna bağlı olduğu bilinmektedir. Beden sağlığına yararları açısından Atletizm, içerdiği çeşitlilik ve gerektirdiği bedensel vasıflar sebebiyle özellikle uygun bir spor dalları.

Karşılıklı Sosyal Etkileşim: Takım kurmanın ve karşılıklı sosyal ilişkilerde bulunmanın temeli Bebestad Atletizm Oyunlarının özünde mevcuttur. Bu Program takımın her bir ferdine çok büyük önem vermektedir. Atletizmi öncelikle bir takım sporu olarak algılamalarıyla çocuklar, beraber çalışmayı öğrenerek, işbirliğinin önemini kavramaya itilmektedirler. Bu tür yarışmalar aynı zamanda, Bebestad Atletizm Oyunları Programının taşıdığı eğitici değere ek olarak, Fair-play erdemini vurgulamak gibi bir zenginliği de taşımaktadır.

Maceracı Özellikler: Bebestad Atletizm Oyunlarının en önemli özelliği, toplam sonucu beklemenin yarattığı heyecandır. Bu heyecanı paylaşmak bile çok özel bir duygu ve yeterince motivasyon yaratacaktır. Bundan önce uygulanmakta olan ve bedensel olarak daha erken gelişmiş çocuklara avantaj sağlayan çocuk yarışmalarının aksine, Bebestad Atletizm Oyunları düzenleme grubunun belirlemiş olduğu yönlendirme ve sıralama stratejisi, sonuçların önceden tahmin edilemeden, heyecanın son ana kadar canlı tutulması üzerine kurulmuştur.

2. 2 Takım Kurma İlkesi

Takım çalışması, Bebestad Atletizm Oyunlarının temel ilkesidir. Tüm koşu yarışmaları takım bayrak yarışması biçiminde yapılır. Ayrıca tüm teknik branşlardaki (yani atma ve atlamalarda) başarı sıralaması, her takımda yer alan katılımcıların elde ettikleri bireysel sonuçların toplamına bakılarak hesaplanır.

Sporcuların tümü bir takımda yer alarak yarıştıklarına göre, yetenek seviyesi en düşük olan çocuklar bile katılma olanağı bulabilecektir. Ayrıca ölçüsü ne olursa olsun, her bireysel katkı, takımın aldığı sonuçta pay sahibidir. Böylece her bir çocuğun katkısının değer taşıdığı fikri pekiştirilmiş olacaktır.

Çeşitlilik ilkesine uyum bakımından takımın bütün bireyleri, her bir yarışma grubundaki (koşular, atmalar, atlamalar) çeşitli disiplinlerde ve son olarak dayanıklılık koşusunda yarışmak zorundadır. Bu strateji özellikle erken branşlaşmayı önlemek amacıyla kullanılmıştır. Böylelikle Atletizmin gelişimine değişik ve çok yönlü bir yaklaşım getirmek mümkün olmuştur.

2. 3 Yaş grupları ve Yarışma Programı

Bebestad Atletizm Oyunları üç ayrı yaş grubunu esas alır.

Grup 1: 7 ve 8 yaşındaki kız ve erkek çocuklar

Grup 2: 9 ve 10 yaşındaki kız ve erkek çocuklar

Grup 3: 11 ve 12 yaşındaki kız ve erkek çocuklar

7–8 ve 9–10 yaşlardaki çocuklar için tüm yarışmalar takım yarışı ve takım karşılaşması şeklinde cereyan eder. 11/12 yaşlardakiler için, koşular ya bayrak yarışları biçiminde takım yarışması halinde veya ferdi karşılaşmalar formatında yapılır; atma/atlama branşlarındaki karşılaşmalarda 2 yarımşar rakip takımdan oluşan gruplar mücadele ederler. Küçükler için ferdi karşılaşmalara doğru ilk gelişme aşamasını teşkil eden bu düzenleme iki ayrı takımın birçok sporcusundan kurulu gruplar oluşturmakla gerçekleştirilir. Bu çok önemli aşamanın düzenlemesi oldukça basittir. Ancak hedeflediği öğrencilerin daha küçük yaşlardakilere ait yarışma formlarını iyice tanımış olmaları şartına bağlıdır.

Bu formlarla yeni tanışan veya tanışacak olan 11/12 yaşlardaki çocuklara, kişisel durumlarına göre alt yaş gruplarının programları uygulanır. Faaliyetler aşağıdaki gibi düzenlenir:

6 Takımla düzenleme: AB CD EF: A1 ve B1, A2 ve B2 ve benzeri

9 Takımla düzenleme: ABC DEF GHİ: A1 ve B1, A2 ve C1, B2 ve C2 ve benzeri

Elde edilmiş olan kısmi sonuçlar, "Sonuçlar Genel Tablosunda" toplanarak birleştirilir. Bayrak yarışmalarında takımlar bir arada kalır.

—Bütün çocuklar her Branş Kümesinde birkaç kez yarışacaklardır.

—Yarışmanın akışı, Takımların Alanı dönerek programlarındaki sektörlerde sırasıyla yarışmaları ilkesine dayanır. Her sektörde takımlar yarışmacı başına 1 dakikaya denk düşen bir süre kullanacaktır (10 yarışmacı=10 dakika). Koşular, Atmalar ve Atlamalar Sektörlerindeki yarışmalar sona erdiğinde, tüm takımlar Dayanıklılık Yarışmasına katılır.

Üç yaş grubu için ( 7/8, 9/10, 11/12 ) öneriler

Çocukların seviyesiyle ilgili öneriler sadece gönderme yapma düşüncesiyle öne sürülmüştür. Değişik oyunlar, özellikle daha küçük yaş dilimlerine hitap edenleri her zaman kullanmak mümkündür.

Çocuklara sunulacak çeşitli Organizasyonlar boyunca programın bütün içeriği kullanılmalı. Ek uygulamalarla, geliştirilmesi hedeflenen tüm motor yetenekler taranmış olacağı gibi, kapsamlı ve etkili bir motor eğitiminin garantisi de elde edilmiş olacaktır.

Tablo 1: Oyunların Yaşlara Göre Dağılımı

BRANŞ GRUBUNA GÖRE OYUNLAR	YAŞ GRUBU
KOŞULAR	7–8	9–10	11–12
Kanguru Oyunu (Engelli Koşu)	X	X
Yengeç Oyunu (Slalom Koşusu)		X	X
Formula -1 Oyunu (Engel+Slalom+Düz Koşu)	X	X
Koş-Koş Oyunu (8 dak. Dayanıklılık Koşusu)	X	X
Çengelli Sprint – Engel Bayrak			X
Çengelli Sprint Bayrak			X
40m Engelli Koşu			X
1000m Dayanıklılık Koşusu			X
Kapı Kapandı Oyunu (Dayanıklılık)		X	X
ATLAMALAR
Uçmaca Oyunu (Sırıkla Atlama)		X	X
Hokka Oyunu (Sırıkla Atlama)			X
Zıp-Zıp Oyunu (İp Atlama)	X
Sekmece (Üçadım Atlama oyunu)	X	X	X
Sek-Sek-Bas-Düş (Üçadım Atlama oyunu)			X
Kısa Koşu ile Uzun Atlama			X
Basmaca (Uzun Atlama oyunu)		X	X
Kurbağacık Oyunu (Durarak İleri Atlama)	X	X
Çekirge Oyunu (İleri-Geri-Sağa-Sola Atlama)	X	X	X
Sürat Merdiveni Oyunu (Atlama Koşusu Ritmi)	X	X
ATMALAR
Hedeflemece Oyunu (Hedefe Roket Atma)	X	X
Roket Atma Oyunu (Cirit Alıştırması)	X	X	X
Çökmece Oyunu (Diz Üstü Öne Top Atma)	X	X	X
Körebe Top Oyunu (Çift Kol Geriye Top Atma)		X	X
Fırıldak Oyunu (Disk Alıştırması)		X	X
Cirit Oyunu			X
Disk Oyunu			X
Toplam Oyun Sayısı	10	11	18

Bebestad Atletizm Oyunlarında takımlar karma olarak (5'i kız, 5'i erkek) kurulur. Tüm yaş grupları için aynı kurallar geçerlidir ve bunlar genellikle ilgililere sözlü olarak bildirilir:

• Tüm yarışmalar takımlar arasında yapılır.
• Çocuklar her yarışma grubundaki branşlardan birkaçında yarışmak zorundadır.
• Koşu, Atma ve Atlama Gruplarındaki branşların yarışmalarının aynı anda yapılabilmesi için, yarışma alanı önceden belirlenmiş bir şemaya göre üç bölgeye ayrılmalıdır.
• Görev almış bir sporcunun oyun dışı kalma olasılığı göz önünde bulundurularak her takımda bir yedek sporcu belirlenmiş ve masaya bildirilmiş olmalıdır. Oyun dışı kalmış ve yeri yedekle doldurulmuş olsa bile bir sporcu takımından çıkmış sayılmayacaktır.

2. 4 Malzeme ve Donanım

Bebestad Atletizm Oyunlarının düzenlenmesi için özel olarak tasarlanmış ve üretilmiş malzeme ve donanıma gerek duyulmaktadır. Bu malzeme ve donanım sorunsuz taşınabilir, kolayca kurulabilir ve süratle sökülebilir olmalıdır.

2. 5 Yarışmaların Alanı ve Süresi

Yer gereksinimi en aza indirgenmiş düzeydedir. 60 x 40m'lik bir alan (çim, yumuşak bir zemin veya asfalt) idealdir. Ancak daha küçük yerler de yeterli olacaktır. Yarışma süreleri iyi ayarlanmış ve sınırlandırılmış olmalıdır. Tam kapasiteli bir yarışma için (9 takım x 10 yarışmacı) genelde ödül töreni dâhil 2 saat yeterli olmaktadır.

Bununla beraber daha basit formüllere dayanan, ör: 6 Takımla 7 Oyun üzerinde ( 3 koşu, 2atma, 2 atlama ) ve 1 saat 15 dakika süreli faaliyetler tertiplemek mümkündür.